Papier produkowany jest w postaci wstęg lub arkuszy, dzięki spilśnieniu i dalszej obróbce zawieszonych w wodzie włókien roślinnych, rzadko zwierzęcych. Przy jego produkcji używa się także wypełniaczy, substancji klejących, barwników i innych materiałów nadających papierowi konkretne właściwości.
Papier przywędrował do Europy z Chin (stosowany już w II wieku p. n. e.), przez Azję środkową (VIII wiek), pojawiając się tu w XV wieku. Rodzaje papieru różnią się składem włóknistym, gramaturą, przeznaczeniem, rodzajem powierzchni i barwą. Prócz podstawowego podziału na papiery drzewne i bezdrzewne (w zależności od zawartości ścieru drzewnego), papier dzieli się według składu włóknistego (rodzaju i zawartości podstawowych surowców) na 10 klas, poczynając od papieru najwyższej jakości.
Ze względu na przeznaczenie, dzielimy papier na grupy (np: elektrotechniczny, pakowy) i rodzaje (np: papier drukowy gazetowy). Także rodzaj powierzchni dzieli papiery na: szorstki, jednostronnie lub dwustronnie gładki, matowy, satynowany, tłoczony i inne. Papiery mogą być również uszlachetniane przez powlekanie (np. kredowanie, gumowanie, parafinowanie), nasycanie (np. olejem, parafiną), laminowanie (np. papier na opakowania) lub drukowanie (np. tapety).
Papier stosuje się m.in.. w przemyśle drukarskim - jako podłoże drukowe, ceramicznym, tytoniowym, elektrotechnicznym, w budownictwie (do wyrobu papy) i bardzo wielu innych dziedzinach przemysłu.
Papier w najlepszym gatunku (czerpany) wytwarzany jest ręcznie, tylko z włókien celulozowych roślin długowłóknistych. Służy głównie do produkcji banknotów i papierów wartościowych. Istnieją także takie produkty papierowe jak fibra i preszpan, jednak stanowią one zupełnie odrębną kategorię.
W Polsce, zgodnie z przyjętymi normami, wyroby papierowe dzieli się na :
- papier (do 250 g/m2)
- tekturę (powyżej 250 g/m2). Normy międzynarodowe za granicę przyjmują 225 g/m2.
Istnieje także zwyczajowy podział na:
- bibułkę (do 28 g/m2),
- papiery (od 29 do 160 g/m2),
- kartony (od 161 do 315 g/m2),
- tektury (powyżej 315 g/m2),
- bibuły (od 65 do 250 g/m2).
Z kolei klasyfikacja papierów przeznaczonych do drukowania wygląda następująco:
- Papiery drukowe luksusowe
- Papiery zwojowe przeznaczone do drukowania kolorowych czasopism
- Papiery gazetowe (zwojowe)
- Papiery specjalne
- Kartony wielowarstwowe przeznaczone do drukowania, w tym wysokoprzetworzone
Właściwości srukturalno - wymiarowe:
- Gramatura
- Grubość
- Wolumen
- Wymiary
- Prostokątność arkusza
- Stabilność wymiarowa
- Gładkość
- Przezrocze
- Spoistość powierzchni
- Zanieczyszczenie powierzchni (cętki)
- Dwustronność
- Anizotropia
Właściwości wytrzymałościowe:
- Obciążenie zrywające
- Rozciągliwość
- Odporność na przedarcie
- Odporność na naderwanie
- Odporność na zginanie
- Odporność na łamanie
- Twardość
- Ściśliwość
- Sztywność
- Miękkość
- Odporność na rozwarstwienie
l
Charakterystyka papieru zależy od jego właściwości. Są nimi:
Właściwości hydrofobowe i hydofilowe:
- Wilgotność bezwzględna papieru
- Wilgotność względna papieru
- Stopień zaklejenia
- Chłonność powierzchniowa papieru
- Skłonność do falowania
- Wodotrwałość
- Wodoodporność
Właściwości specjalne:
- Odporność na starzenie
- Skłonność do pylenia
- Skłonność do elektryzowania się
- Ługotrwałość
- Przyjmowanie farby drukarskiej
- Drukowność
- Zadrukowalność
Właściwości optyczne:
- Białość
- Barwa
- Połysk
- Nieprzezroczystość
Właściwości chemiczne:
- Odczyn wyciągu wodnego lub Ph powierzchni
- Zawartość popiołu